5 tâm lý thường gặp khi đầu tư chứng khoán
- Tâm lý quá tự tin
Tự tin là một cảm xúc tốt nhưng tự tin thái quá đôi khi mang đến những tác động tiêu cực khi đầu tư chứng khoán. Thường khi tự tin nhà đầu tư sẽ hành động theo 2 hướng: tự tin để tất cả trứng vào một giỏ hoặc không phân tích mà đưa ra quyết định lập tức. Sự tự tin dường như làm nhà đầu tư không xem xét kỹ khi giao dịch, dễ dàng bị “che mờ” lý trí. Và điều này có thể dẫn đến thua lỗ đầu tư.
- Tâm lý tư duy chắp vá
Khi đưa ra quyết định ban đầu theo thông tin có sẵn, sau đó nhà đầu tư lại nhận được thông tin khác và bị ảnh hưởng, đây được gọi là tâm lý tư duy chắp vá. Theo định hướng đúng nhà đầu tư cần tiếp tục phân tích thông tin mới thay vì quay lại chỉnh sửa thông tin trước đó. Tư duy chắp vá vừa làm mất thời gian, vừa làm quyết định đầu tư bị rẽ nhiều hướng, đứng trước nhiều lựa chọn.
Xem thêm: Có ít tiền nên đầu tư gì? Những phương thức đầu tư để lựa chọn
- Tư duy đám đông
Một cá nhân hành động, nhiều cá nhân hành động giống, và nhiều người khác bắt chước theo đó, đây được gọi là tâm lý đám đông. Tâm lý đám đông xuất hiện trong cuộc sống lẫn việc đầu tư chứng khoán. Nguyên nhân là do nhà đầu tư ít kiến thức nên thường đi theo những người giàu kinh nghiệm; hoặc nhà đầu tư sợ người khác thu lời còn mình lại không được.
Loại bỏ hoàn toàn tâm lý đám đông là không thể, tuy nhiên nhà đầu tư có thể giảm thiểu tâm lý này bằng cách đánh giá thông tin từ nhiều nguồn và xem xét lại danh mục đầu tư của bản thân.
- Tâm lý cơ chế phòng thủ
Nhà đầu tư thường có cơ chế đổ lỗi cho thị trường thay vì nghĩ là lỗi của bản thân khi rơi vào đầu tư thua lỗ. Vô hình dung điều này đã tạo ra sự phòng thủ với chính bản thân mình.
- Tâm lý sợ thua lỗ
Tham gia thị trường chứng khoán thì không nhà đầu tư nào là không sợ thua lỗ. Tâm lý này làm nhà đầu tư luôn lo sợ, đôi khi vội vàng cắt lỗ làm hao hụt tài sản.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý đầu tư
- Năng lực đầu tư còn hạn chế
Trình độ và kinh nghiệm là 2 yếu tố thể hiện rõ nhất năng lực của nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư biết nhiều kiến thức nhưng lại chưa từng đầu tư chứng khoán hoặc ngược lại, nhà đầu tư từng thực chiến nhưng không đủ kiến thức thì việc tâm lý yếu là dễ hiểu.
Do vậy, hãy cứ trải nghiệm đầu tư với số vốn nhỏ, trong quá trình đó tích luỹ thêm kiến thức để cả 2 mặt đều được phát triển mỗi ngày và tâm lý đầu tư cũng ổn định hơn.
- Do sự khác biệt về giới tính
Theo thống kê, số lượng nam giới tham gia thị trường chứng khoán cao hơn nhiều so với nữ giới. Điều này tác động đến tâm lý đầu tư vì nam giới thường có xu hướng tự tin hơn và quyết định vội vàng hơn.
Cách để cải thiện tâm lý giao dịch trong đầu tư chứng khoán
Tích luỹ thêm kiến thức và kinh nghiệm, hãy tập trung vào việc phân tích và đưa ra quyết định thay vì nghe theo lời khuyên từ số đông.
Không quá tự tin, cũng không nên quá lo sợ khi đầu tư. Bất cứ sự tự tin thái quá hay lo âu nào cũng sẽ ảnh hưởng đến thời điểm đặt lệnh, sản phẩm đầu tư….
Chấp nhận rủi ro và quản trị tốt những rủi ro đã lường trước, vì cơ bản thị trường chứng khoán biến động từng giây và không ai có thể quản lý được.
Suy nghĩ cẩn trọng trước khi ra quyết định đầu tư.
Tổng kết
Có nhiều loại tâm lý khi đầu tư chứng khoán, và hầu hết mỗi nhà đầu tư đều bị ảnh hưởng bởi ít nhất một loại tâm lý. Nhà đầu tư nên tránh một số tâm lý không tốt để việc đầu tư đạt hiệu quả cao hơn.
