Bản vị vàng là một hệ thống tiền tệ trong đó phương tiện tính toán kinh tế tiêu chuẩn được xác định bằng số lượng vàng. Theo chế độ bản vị vàng, nhà phát hành tiền mặt (dưới dạng tiền giấy hoặc tiền xu) hứa hẹn sẵn sàng nhận tiền mặt và thanh toán vàng khi cần.
Các chính phủ sử dụng thước đo giá trị cố định chấp nhận thanh toán vàng bằng tiền mặt từ các chính phủ nước ngoài sẽ có mối quan hệ tiền tệ cố định (tiền mặt lưu thông, tỷ giá hối đoái, v.v.). Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về bảng vị vàng và những ưu nhược điểm của nó trong bài viết dưới đây.
Bản vị vàng là gì?
Bản vị vàng (tên tiếng Anh là Gold Standard) là một hệ thống tiền tệ dùng để tính giá trị đồng tiền của một quốc gia với một lượng vàng nhất định. Theo chế độ bản vị vàng, các quốc gia đồng ý đổi tiền giấy lấy một lượng vàng cố định. Mỗi quốc gia sử dụng chế độ bản vị vàng đều đặt ra một mức giá cố định cho vàng và mua bán vàng theo giá đó. Giá cố định này sẽ được sử dụng để xác định giá trị của tiền tệ.
Xem thêm: Island Reversal là gì? Đặc điểm của Island Reversal
Hiện nay, không có quốc gia nào sử dụng bản vị vàng. Anh ngừng sử dụng chế độ bản vị vàng vào năm 1931, Hoa Kỳ làm theo vào năm 1933 và từ bỏ tàn dư của hệ thống này vào năm 1973. Bản vị vàng đã được thay thế hoàn toàn bằng tiền fiat – một loại tiền tệ được phát hành, quản lý và điều hành, quy định và được công nhận hợp pháp. bởi chính phủ của một quốc gia. ở quốc gia đó.
Ví dụ: Tiền tệ hợp pháp của Việt Nam là Đồng Việt Nam (VND), tiền tệ hợp pháp của Hoa Kỳ là đô la Mỹ (USD), và tiền tệ hợp pháp của Vương quốc Anh là bảng Anh (GBP).
Đặc điểm của chế độ bản vị vàng
- Tiền giấy sẽ được đổi thành vàng với tỷ giá hối đoái cố định. Điều này có nghĩa là tiền giấy có giá trị tương đương với vàng.
- Theo chế độ bản vị vàng, lạm phát vẫn xảy ra khi giá cả hàng hóa tăng và vàng được sản xuất nhanh hơn so với hàng hóa và dịch vụ được sản xuất, làm cho cung tiền tăng nhanh hơn lượng thực tế.
- Mỗi quốc gia sẽ có những quy định riêng về quy đổi giá trị đồng tiền của quốc gia đó thành vàng.
- Không có hạn chế đối với việc mua và bán vàng ở một mức giá xác định.
- Các quốc gia được tự do xuất khẩu, nhập khẩu và trao đổi vàng với nhau.
- Các đồng tiền do ngân hàng trung ương phát hành được hỗ trợ bằng vàng.
Ưu điểm và nhược điểm của bản vị vàng
Ưu điểm
Ưu điểm của chế độ bản vị vàng là nó hạn chế quyền lực của các chính phủ hoặc ngân hàng trong việc tăng giá bằng cách phát hành quá nhiều tiền giấy, mặc dù có bằng chứng cho thấy ngay cả trước thế chiến thứ nhất, các cơ quan quản lý tiền tệ đã không thu hẹp nguồn cung tiền khi có dòng tiền chảy vào số lượng quốc gia bằng vàng.
Ngoài ra, tỷ giá hối đoái cố định trên bản vị vàng làm giảm rủi ro biến động giá cả đối với hàng hóa xuất nhập khẩu giữa các quốc gia, tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế.
Nhược điểm
Cung tiền của một quốc gia sẽ phụ thuộc vào lượng vàng đi vào và chuyển ra khỏi quốc gia đó, và một quốc gia sử dụng chế độ bản vị vàng sẽ có lượng cung tiền phụ thuộc vào tốc độ khai thác vàng. Nguồn cung vàng hạn chế ở các nước khan hiếm vàng có thể kìm hãm sự phát triển kinh tế.
Bản vị vàng sẽ dẫn đến sự mất cân đối giữa các nước tham gia. Các nước sản xuất vàng sẽ có lợi thế hơn các nước không sản xuất kim loại quý này.
Một số nhà kinh tế tin rằng bản vị vàng cũng có thể ảnh hưởng đến suy thoái vì nó cản trở đến khả năng tăng cung tiền của các chính phủ – một công cụ mà nhiều ngân hàng trung ương sử dụng để kích thích tăng trưởng kinh tế.
Phương thức lưu thông kinh tế sử dụng 100% vàng, không dùng tiền giấy, kim loại có thể chống lạm phát. Nhưng thực tế cho thấy, do số lượng vàng có hạn nên trữ lượng vàng trên trái đất sẽ dần cạn kiệt, và chính sách này rất khó thực hiện. Do đó, không thể đảm bảo hoạt động kinh tế toàn cầu.
Hoàn cảnh lịch sử dẫn đến “Chế độ bản vị vàng”
Trong giai đoạn lịch sử khi vàng là đơn vị cơ bản của thương mại quốc tế, đó là thời kỳ Hồi giáo (662 đến 1258) và đó cũng là thời kỳ hoàng kim của thương mại quốc gia. Ý thời kỳ Phục hưng, đặc biệt là vào thế kỷ XIX. Vàng được dùng làm kim loại quý để cất giữ tiền bạc.
Sau khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, nền kinh tế của nhiều nước gặp rất nhiều khó khăn. Năm 1931, Anh buộc phải đình chỉ chế độ bản vị vàng.
Năm 1934, Hoa Kỳ nâng giá vàng thế giới lên 35 USD/ounce, khiến các nước khác bán vàng bằng đô la, tạo cho Hoa Kỳ khả năng thao túng thị trường vàng quốc tế.
Vào cuối Thế chiến thứ hai, các nước châu Âu có ảnh hưởng đã tham gia Hiệp định Bretton Woods, quy định rằng tất cả các loại tiền tệ đều có mệnh giá là đô la, được đổi thành vàng. Với giá cố định là 35 USD/ounce.
Khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Hoa Kỳ nắm giữ 75% vàng tiền tệ của thế giới do “bản vị vàng”. Tuy nhiên, khi nền kinh tế thế giới dần hồi phục, lượng vàng dự trữ của Mỹ bắt đầu giảm. Đồng thời với nhu cầu nhập khẩu cao, Hoa Kỳ đã rơi vào tình trạng lạm phát cao trong những năm 1960.
Năm 1968, Mỹ và một số nước châu Âu đình chỉ “bản vị vàng”, giảm giao dịch vàng trên thị trường thế giới, đồng ý để giá vàng lúc bấy giờ thả nổi trên thị trường tự do để giảm áp lực. dân tộc. Phải đánh giá cao tiền tệ của họ.
Cạnh tranh kinh tế với các nước khác, nợ nần và chi phí của chiến tranh Việt Nam gây áp lực rất lớn lên các khoản thanh toán quốc tế của Hoa Kỳ. Năm 1968, các nước gây áp lực buộc Hoa Kỳ cho phép họ đổi đô la lấy vàng vào năm 1971, Tổng thống Hoa Kỳ Nixon đã phải ngừng đổi đô la lấy vàng. Điều này dần dần dẫn đến sự sụp đổ của “bản vị vàng”.
Đến năm 1978, “bản vị vàng” chính thức sụp đổ. Vàng luôn là nguồn dự trữ quan trọng của các ngân hàng trung ương và chính phủ, vàng là phương tiện duy trì tính thanh khoản cao và có chức năng bảo toàn giá trị.
Nguyên nhân chế độ bản vị vàng sụp đổ
Năm 1913, Quốc hội thành lập Cục Dự trữ Liên bang để ổn định giá trị của vàng và tiền tệ của Hoa Kỳ. Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra, Hoa Kỳ và các nước châu Âu đã đình chỉ bản vị vàng để in đủ tiền chi trả cho quân đội. Các quốc gia cũng nhận ra rằng việc neo đồng tiền của họ với vàng là không cần thiết và sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế thế giới.
Bản vị vàng đã gây ra tình trạng giảm phát và thất nghiệp trên diện rộng trong nền kinh tế thế giới. Vì vậy, khi cuộc Đại suy thoái lên đến đỉnh điểm, các quốc gia bắt đầu từ bỏ chế độ bản vị vàng với số lượng lớn vào những năm 1930. Hoa Kỳ cuối cùng đã từ bỏ chế độ bản vị vàng hoàn toàn vào năm 1933.
Do đó, kể từ năm 1933, chế độ bản vị vàng đã hoàn toàn sụp đổ và được thay thế bằng hệ thống tiền pháp. Hiện nay, không có quốc gia nào trên thế giới vẫn áp dụng chế độ bản vị vàng.
Kết luận
Bản vị vàng là một trong những bước đi táo bạo nhất trong lịch sử tài chính thế giới. Nhưng có nhiều lý do khiến “bản vị vàng” không còn tồn tại. Hy vọng bài viết này mang lại nhiều thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư.
