Tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) là một tỷ lệ được sử dụng để tính khả năng sinh lợi của doanh nghiệp so với tài sản của nó. ROA là một trong các tỷ số tài chính giúp nhà đầu tư hiểu được sức mạnh tài chính của một công ty. Bài viết này, sẽ cùng tìm hiểu về ROA của cổ phiếu là gì, cách tính toán và cách nhà đầu tư sử dụng ROA để đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.
Khái niệm về chỉ số ROA là gì?
ROA còn được gọi là lợi nhuận trên tài sản, là thước đo tài chính cho bạn biết mức độ sinh lời của một công ty so với giá trị tài sản của công ty đó. Tài sản của một công ty bao gồm tất cả các tài nguyên mà công ty sở hữu hoặc kiểm soát được sử dụng để tạo ra giá trị kinh doanh.
ROA rất quan trọng để nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu tiềm năng. Với tỷ lệ ROA, bạn sẽ đánh giá mức độ hiệu quả của một công ty chuyển đổi vốn đầu tư thành lợi nhuận.
Xem thêm: Cách học đầu tư chứng khoán như thế nào?
Ý nghĩa của chỉ số ROA
ROA cho biết một công ty bỏ ra bao nhiêu vốn chủ sở hữu để kinh doanh sẽ tạo ra lợi nhuận ròng. Chỉ số này rất quan trọng đối với chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư và người cho vay. Vậy ý nghĩa cụ thể của ROA là gì?
Với các nhà đầu tư
ROA là một chỉ số tài chính giúp nhà đầu tư có thể lựa chọn những cổ phiếu tốt để đầu tư. Doanh nghiệp nào có ROA cao hơn doanh nghiệp cùng lĩnh vực thì doanh nghiệp đó có khả năng sinh lời tốt hơn.
Tuy nhiên, điều này có nghĩa là giá cổ phiếu cao hơn cho các công ty này. Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng nên so sánh ROA của công ty với ROA lịch sử để xem liệu công ty có đang hoạt động tốt hay không.
Với ngân hàng cho vay
ROA phản ánh tổng thể tình hình tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở này, ngân hàng sẽ đánh giá điều kiện hoạt động của doanh nghiệp để quyết định có cho doanh nghiệp vay vốn hay không.
Với chủ doanh nghiệp
ROA có ý nghĩa rất lớn phản ánh trình độ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Theo chỉ tiêu này, nhà quản lý doanh nghiệp sẽ biết được số tiền đã được đầu tư là bao nhiêu và lợi nhuận ròng đã mang lại là bao nhiêu.
ROA được sử dụng làm cơ sở để công ty đưa ra các quyết định kinh doanh. ROA thường được so sánh theo thời gian hoặc với các doanh nghiệp cùng quy mô trong lĩnh vực. Nếu ROA cao thì công ty sẽ giữ nguyên chiến lược kinh doanh hiện tại, nếu ROA thấp thì lãnh đạo công ty cần điều chỉnh lại kế hoạch kinh doanh.
Cách tính ROA
Chỉ số ROA có công thức như sau:
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế (lấy từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh) được tính như sau: tổng thu nhập – tổng chi phí – thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Tổng tài sản là tổng giá trị tài sản của công ty trong kỳ báo cáo được phản ánh trên bảng cân đối kế toán bao gồm: tiền và các khoản tương đương tiền, các khoản đầu tư tài chính, tài sản cố định, các khoản thu nhập phải trả, hàng tồn kho, xây dựng cơ bản, bất động sản đầu tư và các tài sản khác.
- Đơn vị tính là %
Chỉ số ROA trong đầu tư chứng khoán
Nhà đầu tư có thể sử dụng chỉ số ROA để đánh giá doanh nghiệp trước khi quyết định đầu tư vào cổ phiếu của công ty. Việc đánh giá ROA dựa trên các yếu tố sau:
Hoạt động của doanh nghiệp
Nhìn chung, cơ cấu tài sản của các ngành khác nhau sẽ khác nhau:
- Các doanh nghiệp công nghiệp nặng như thép, xi măng sẽ cần nhiều tài sản cố định có giá trị cao hơn. Do đó, ROA thường sẽ thấp.
- Những công ty dịch vụ, IT…không cần nhiều TSCĐ, chỉ cần ROA thường cao hơn.
Nhà đầu tư khi so sánh ROA nên so sánh với các công ty tương tự trong cùng lĩnh vực để có nhận định, đánh giá.
ROA trung bình của ngành
Các nhà đầu tư cũng sử dụng ROA trung bình của ngành để chọn cổ phiếu tốt. Nếu ROA của một doanh nghiệp cao hơn mức trung bình của ngành, doanh nghiệp đó có khả năng sử dụng tài sản hiệu quả hơn các đối thủ cạnh tranh.
ROA của doanh nghiệp trong quá khứ
Việc so sánh ROA trước đây của bạn cũng rất quan trọng. Nhiều trường hợp chỉ có ROA của doanh nghiệp cao hơn trung bình ngành nhưng lại có xu hướng giảm so với trước đây. Đầu tư vào loại hình kinh doanh này là rủi ro.
Ngược lại, nếu ROA tăng trưởng đều qua các năm và cao hơn trung bình ngành thì đây là tiêu chí tốt để nhà đầu tư lựa chọn một cổ phiếu tốt.
Chỉ số ROA có tốt không?
Sau khi biết khái niệm ROA là gì thì nhà đầu tư thường đặt câu hỏi ROA tốt như thế nào? Theo chuẩn mực quốc tế, tỷ suất sinh lời trên tài sản của một doanh nghiệp đủ năng lực tài chính phải lớn hơn 7,5%. Tuy nhiên, không có con số tuyệt đối nào về mức độ tốt của ROA. Các công ty cần xem xét chỉ số này trong nhiều năm, tốt nhất là 3 năm trở lên để đưa ra đánh giá tích cực.
Nếu doanh nghiệp có thể duy trì ROA lớn hơn hoặc bằng 10% trong ít nhất 3 năm thì được coi là hoạt động kinh doanh tốt. Khi ROA có xu hướng tăng chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng tài sản hiệu quả.
Bên cạnh đó, xác định ROA bao nhiêu là tốt? Phụ thuộc vào các yếu tố trên:
- Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nào
- ROA so với các đối thủ cùng lĩnh vực
- So sánh ROA của riêng bạn với kết quả trước đây
Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số ROA
Khi sử dụng ROA để phân tích tài chính của một doanh nghiệp, bạn cần hiểu điểm mạnh và điểm yếu của chỉ số này.
Ưu điểm
- Tính toán ROA dễ sử dụng thường được các nhà đầu tư mới tham gia thị trường sử dụng khi phân tích cổ phiếu.
- Nó có thể được sử dụng để đánh giá hiệu suất của doanh nghiệp và liệu thiết bị vận hành có ở trong tình trạng tốt hay không
Nhược điểm
Cũng như các chỉ tiêu khác, ROA không phải là tuyệt đối, nó chỉ có thể phản ánh một khía cạnh nào đó của doanh nghiệp chứ không thể bao quát toàn bộ tình hình tài chính. Để quyết định đầu tư, bạn cần kết hợp các chỉ báo khác để có cái nhìn đúng đắn hơn.
ROA là vô nghĩa nếu so với các doanh nghiệp khác trong ngành. Ví dụ, trong một số lĩnh vực như tài chính, ngân hàng hay công ty bảo hiểm, tỷ lệ ROA trên 2% đã được coi là hiệu quả. Tuy nhiên, đối với một số ngành công nghiệp nặng, chỉ tiêu này phải trên 10%.
Lợi nhuận của doanh nghiệp biến động thường xuyên, do đó ROA ngắn hạn sẽ không hiệu quả. Nhà đầu tư nên đánh giá ROA trong dài hạn.
Lợi nhuận là một chỉ số mà các công ty có thể sử dụng các phương pháp kế toán để cắt xén hoặc phóng đại lợi ích của họ. Vì ROA này có thể bị bóp méo.
Mối quan hệ giữa ROA và ROE
Các nhà đầu tư có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến ROE, bởi vì nó phản ánh trực tiếp mối quan hệ giữa số tiền mà nhà đầu tư đầu tư và lợi nhuận. Tuy nhiên nếu ROE cao và ROA thấp thì bạn cần chú ý đến khả năng sử dụng nợ của công ty, công thức tính như sau:
Theo công thức trên, vì ROE = ROA * đòn bẩy tài chính nên để xem ROE cao như vậy có tốt không ta cần quan tâm đến 2 yếu tố là đòn bẩy tài chính và đặc thù ngành.
Đối với ngành sản xuất như HPG (Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát), HSG (Công ty CP Tập đoàn Hoa Sen) nên duy trì ổn định mức ROE/ROA = 2, tức là doanh nghiệp sử dụng cơ cấu nợ 50% và 50 % cơ cấu vốn. Còn ngành ngân hàng, ROE/ROA 10 hay 15 là bình thường vì 70% tài sản ngân hàng là tiền gửi tiết kiệm.
Kết luận
Trên đây là những thông tin chi tiết về ROA là gì, cách tính ROA và tầm quan trọng của chỉ số này trong đầu tư. Hi vọng những kiến thức bài viết cung cấp sẽ giúp ích cho nhà đầu tư khi đưa ra quyết định lựa chọn cổ phiếu hiệu quả. Bạn cũng nên sử dụng ROA kết hợp với các số liệu khác để hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp mình.
