Phân tích cơ bản trên những định lượng cơ bản
Những định lượng cơ bản cần quan tâm
Có bốn thông tin chính cơ bản mà các nhà phân tích luôn xem xét khi phân tích một công ty, tất cả đều mang tính chất định tính thay vì định lượng. Chúng bao gồm:
- Mô hình kinh doanh: Chính xác thì công ty kinh doanh gì? Điều này trông vậy mà không hề đơn giản. Nếu mô hình kinh doanh của một công ty dựa trên việc bán món gà ăn nhanh, thì doanh nghiệp đó có kiếm tiền nhờ vào việc bán hàng không? Hay họ chỉ kiếm từ phí bản quyền và phí nhượng quyền thương mại?
- Lợi thế cạnh tranh: Thành công lâu dài của một công ty chủ yếu được tạo ra bởi khả năng duy trì lợi thế cạnh tranh và giữ vững lợi thế đó.
- Các lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ như thương hiệu của Coca-Cola hay sự thống trị của Microsoft đối với hệ điều hành cho máy tính cá nhân, tạo nên một ưu thế đặc biệt cho phép doanh nghiệp ghìm chân các đối thủ cạnh tranh và tận hưởng sự tăng trưởng cùng lợi nhuận.
- Khi một công ty thành công tạo ra lợi thế cạnh tranh, các cổ đông của nó có thể được hưởng lợi trong hàng thập kỷ.
- Quản lý: Một số người tin rằng quản lý là tiêu chí xem xét quan trọng nhất khi đầu tư vào một công ty. Điều này khá hợp lý bởi ngay cả mô hình kinh doanh tốt nhất cũng có thể bị phá hủy nếu lãnh đạo của công ty không thể hoàn thành kế hoạch.
- Mặc dù rất khó để các nhà đầu tư riêng lẻ gặp gỡ và đánh giá trực tiếp các quản lý của công ty, bạn vẫn có thể vào trang web công ty để tìm hiểu lý lịch của những người đứng đầu và các thành viên hội đồng quản trị. Họ đã thể hiện thế nào trong các công việc trước đó? Gần đây họ có bán đi rất nhiều cổ phần của mình hay không?
- Quản trị công ty: Quản trị công ty mô tả các chính sách được áp dụng trong một tổ chức thể hiện mối quan hệ và trách nhiệm giữa ban quản trị, giám đốc với các bên liên quan.
- Các chính sách này được xác định và thể hiện rõ trong điều lệ công ty và các quy định nội bộ, phù hợp với Luật Doanh nghiệp và các quy định có liên quan. Bạn sẽ muốn làm ăn với một công ty được điều hành có đạo đức, công bằng, minh bạch và hiệu quả.
- Cần đặc biệt chú ý xem ban quản trị có tôn trọng quyền và lợi ích của cổ đông hay không. Đảm bảo rằng phương thức họ thông tin đến cổ đông minh bạch, rõ ràng và dễ hiểu. Nếu bạn không thể hiểu, có thể là họ không muốn để bạn làm vậy.
Xem thêm: Phân tích cơ bản trong forex
Việc xem xét ngành nghề hoạt động của doanh nghiệp cũng rất quan trọng: từ khách hàng truyền thống, thị phần giữa các công ty, tăng trưởng toàn ngành, mức độ cạnh tranh, các quy định chung đến chu kỳ kinh doanh của ngành. Tìm hiểu về cách thức hoạt động của ngành sẽ giúp nhà đầu tư hiểu sâu hơn về năng lực tài chính của công ty.
Xem thêm: Phân tích cơ bản (phần cuối)
Báo cáo tài chính: Các thông tin định lượng cơ bản cần xem xét
Báo cáo tài chính là phương thức công ty công bố tình hình tài chính của mình. Những người theo trường phái phân tích cơ bản sử dụng thông tin định lượng thu thập được từ các báo cáo tài chính để đưa ra quyết định đầu tư. Ba báo cáo tài chính quan trọng nhất là báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
Bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán thể hiện chi tiết về tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của công ty tại một thời điểm cụ thể. Bảng cân đối kế toán được đặt tên dựa trên thực tế là cấu trúc tài chính của doanh nghiệp cân đối theo phương trình sau:
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu của cổ đông
Tài sản thể hiện các nguồn lực mà doanh nghiệp sở hữu hoặc có quyền kiểm soát tại một thời điểm nhất định. Khoản mục này bao gồm tiền mặt, hàng tồn kho, máy móc thiết bị và công trình kiến trúc. Phía bên phải của phương trình thể hiện các nguồn tài trợ vốn mà công ty đã sử dụng để hình thành những tài sản đó.
Nguồn tài trợ vốn là các khoản nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu. Nợ phải trả thể hiện khoản nợ (tất nhiên phải trả lại), trong khi vốn chủ sở hữu thể hiện tổng số tiền mà các chủ sở hữu đã góp vào doanh nghiệp – bao gồm cả lợi nhuận giữ lại, tức là lợi nhuận thực hiện của những năm trước đó.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Trong khi bảng cân đối kế toán cung cấp thông tin mang tính thời điểm để xem xét một doanh nghiệp, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh đo lường hiệu quả hoạt động của một công ty trong một khoảng thời gian cụ thể. Về lý thuyết, bạn có thể lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho một tháng hoặc thậm chí một ngày, nhưng bạn sẽ chỉ thấy các công ty đại chúng công bố báo cáo mỗi quý và mỗi năm.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trình bày thông tin về doanh thu, chi phí và lợi nhuận được tạo ra từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ đó.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một bản ghi thể hiện các dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian. Thông thường, báo cáo lưu chuyển tiền tệ tập trung vào các hoạt động liên quan đến tiền như sau:
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư: Tiền được sử dụng để đầu tư vào tài sản, cũng như tiền thu được từ việc bán doanh nghiệp khác, thiết bị hoặc tài sản dài hạn
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính: Tiền được trả hoặc nhận được từ việc phát hành cổ phiếu và đi vay vốn
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh: Tiền được tạo ra từ hoạt động kinh doanh hàng ngày
LƯU Ý: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ khá quan trọng, vì doanh nghiệp rất khó điều chỉnh số liệu dòng tiền của mình. Có rất nhiều cách mà kế toán doanh nghiệp có thể làm để biến đổi doanh thu, nhưng khó có thể làm giả số dư tiền tại ngân hàng. Bởi vậy, một số nhà đầu tư sử dụng báo cáo lưu chuyển tiền tệ như một thước đo thận trọng hơn đối với hiệu quả hoạt động của công ty. Phân tích cơ bản dựa còn dựa vào việc sử dụng các hệ số tài chính tính ra từ số liệu trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp để suy đoán về giá trị và triển vọng của công ty (nội dung trong phần tiếp theo).
