Hành vi “thao túng thị trường chứng khoán” ngày càng xuất hiện tràn lan. Khiến thị trường chứng khoán Việt Nam mất ổn định, gây thiệt hại không nhỏ cho các nhà đầu tư. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra hậu quả, hình phạt, giải pháp cũng như giúp bạn hiểu rõ hơn về tội thao túng thị trường chứng khoán.
Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Hiện có rất nhiều khái niệm, định nghĩa được đưa ra để giải thích thao túng thị trường là gì. Theo cách ngắn gọn nhất, mọi người có thể hiểu như sau: “Nếu bạn làm một cách nào đó khiến giá cổ phiếu lên xuống theo ý bạn không theo quy luật cung cầu tự nhiên để chuộc lợi bất chính thì đó chính là thao túng thị trường chứng khoán”.
Sau khi làm giá cổ phiếu tăng lên hay giảm xuống theo ý mình, bạn hoàn toàn có thể kiếm được lợi nhuận rất lớn từ cổ phiếu đó. Và đằng sau đó thì những nhà đầu tư khác bị mắc bẫy bạn sẽ phải chịu những tổn thất nặng nề.
Ở thời điểm hiện tại, các hành vi thao túng thị trường được phát hiện có quy mô lớn hơn với sự tinh vi trong tổ chức. Chúng thường nhắm đối tượng là các cổ phiếu có giá trị vừa và nhỏ với thị giá thấp, cơ bản, kém được đẩy lên mức giá cao sau đó mới xả hàng, gây nên những thiệt hại hại rất lớn cho các nhà đầu tư đến sau.
Hậu quả của tội thao túng TTCK
Sau khi hiểu rõ được thao túng thị trường là gì cũng như hành vi tiếp cận, chúng ta xem thao túng thị trường chứng khoán đã gây ra những tội gì.
Với tác động tiêu cực và hành vi thao túng TTCK gây thiệt hại cho các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, các công ty, tổ chức chứng khoán cũng như thị trường chứng khoán nói riêng và nền. Nó có thể khiến cho nhiều nhà đầu tư thua lỗ nặng hay thậm chí là mất trắng sau một đêm. Điều này sẽ làm tổn thương đến niềm tin của cộng đồng đầu tư dẫn đến sự e ngại đối với hoạt động đầu tư trong xã hội hay sự rời đi của các nhà đầu tư khỏi thị trường chứng khoán. Làm thị trường chứng khoán mất đi một nguồn vốn rất lớn.
Hành vi thao túng thị trường chứng khoán không chỉ tác động đến giá cổ phiếu mà còn làm ảnh hưởng đến giá trị các khoản đầu tư. Các doanh nghiệp hay tổ chức đầu tư chứng khoán không nhận định được các khoản đầu tư nào tốt khi thị trường chứng khoán bị thao túng. Từ đó làm bỏ lỡ, trì hoãn hoạt động, tiến độ phát triển của các doanh nghiệp, tổ chức đầu tư.
Xem thêm: Phương pháp Wyckoff là gì? Quy luật của phương pháp Wyckoff
Hành vị và hình phạt cho tội thao túng TTCK
Hành vi
- Tạo thông tin giả
Trong thị trường chứng khoán, “thông tin” là mồi săn của các nhà đầu tư. Vậy nên nếu xuất hiện một thông tin chưa cần biết là đúng hay sai, chỉ cần nó đủ mạnh để tác động đến một mã cổ phiếu nào đó thì hoàn toàn có thể làm cho mã cổ phiếu đó tăng hoặc giảm.
- Mua bán định hướng
Các đối tượng sẽ thành lập nhiều tài khoản hoặc một nhóm người liên kết với nhau và mua vào hoặc bán ra một khối lượng lớn cổ phiếu để tác động mạnh lên tâm lý đám đông. Khiến đám đông mua vào hay bán ra cổ phiếu đó theo mình.
Hình phạt
Để dẹp bỏ, ngăn chặn hành vi trên, thúc đẩy cho thị trường chứng khoán phát triển ổn định và bền vững. Nhà nước ta cần xây dựng hệ thống pháp lý chặt chẽ, đưa ra những hình phạt xử lý hành vi thao túng TTCK.
Đối với tội thao túng TTCK dựa theo quy mô, mức độ vi phạm mà người vi phạm sẽ phải chịu những hình phạt theo 2 nhóm sau:
- Mức phạt hành chính
Theo quy định trong khoản 30, điều 1, nghị định 128 vào năm 2021, cá nhân hay tổ chức có hành vi thao túng thị trường chứng khoán ngoài việc bị buộc phải nộp lại khoản lời thu bất chính còn sẽ phải nộp phạt với số tiền gấp 10 lần số tiền thu lợi trái pháp luật nhưng không dưới 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân và không dưới 3 tỷ đồng đối với tổ chức, doanh nghiệp.
Với trường hợp thực hiện thao túng TTCK, số tiền thu lợi bất chính ít hoặc 10 lần số tiền đó thấp hơn 1,5 tỷ đồng thì sẽ chịu mức nộp phạt là 1,5 tỷ đồng. Tương tự, nếu tổ chức vi phạm với số tiền thu lợi bất chính ít hoặc 10 lần số tiền bất chính thấp hơn 3 tỷ sẽ phải nộp phạt 3 tỷ đồng.
- Mức phạt hình sự
Đây là mức phạt nặng nhất đối với hành vi này. Theo quy định bộ luật hình sự năm 2015, điều 211, tổ chức, cá nhân có hành vi thao túng chứng khoán ngoài việc buộc phải nộp lại khoản tiền thu lợi bất chính còn phải chịu mức phạt tiền lớn hoặc nặng hơn là phạt tù giam.
Các hình phạt cho cá nhân phạm tội thao túng thị trường chứng khoán cụ thể như sau:
- Số tiền thu lợi bất chính từ 500 triệu đến 1,5 tỷ đồng, hay gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng sẽ bị phạt tiền từ 500 triệu đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù trong thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm.
- Với những hành vi như: phạm tội có quy mô tổ chức; số tiền thu lợi bất chính từ 1,5 tỷ đồng trở lên; gây thiệt hại cho thị trường chứng khoán từ 3 tỷ đồng trở lên; tái phạm nghiêm trọng. Cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 2 tỷ đồng đến 4 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 4 năm.
- Ngoài ra, người vi phạm tội thao túng thị trường chứng khoán còn có thể chịu mức phạt phạt tiền từ 50 – 250 triệu đồng và nhận lệnh cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề từ 1 đến 5 năm.
Những mức phạt đối với các doanh nghiệp, tổ chức phạm tội thao túng thị trường chứng khoán cụ thể như sau:
- Tổ chức phạm tội vi phạm những quy định tại khoản 1 Điều 211 Bộ luật Hình sự, sẽ phải nộp phạt từ 2 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng.
- Tổ chức phạm tội vi phạm những quy định tại khoản 2 Điều 211 Bộ luật Hình sự, sẽ bị phạt tiền từ 5 tỷ đồng đến 10 tỷ đồng.
- Tổ chức phạm tội vi phạm những quy định tại Điều 79 của Bộ luật Hình sự, sẽ bị đình chỉ hoạt động vô thời hạn.
- Ngoài ra, các tổ chức phạm tội còn có thể chịu phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng, bị lệnh cấm kinh doanh và cấm hoạt động tại các lĩnh vực nằm trong quy định Bộ luật hoặc bị cấm huy động vốn, tham gia đầu tư trong thời hạn từ 1 năm đến 3 năm.
Ngoài những mức phạt nêu trên, đối tượng phạm tội thao túng thị trường chứng khoán còn có thể lãnh một số hình phạt bổ sung khác như:
- Các doanh nghiệp, tổ chức, công ty chứng khoán có hành vi thao túng thị trường chứng khoán bị buộc đình chỉ từ 1-3 tháng các hoạt động kinh doanh, cung cấp các dịch vụ chứng khoán.
- Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán từ 18 tháng đến 24 tháng đối với các đối tượng vi phạm.
Giải pháp ngăn chặn hành vi thao túng TTCK
Đảng và nhà nước chủ trương không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế. Đồng thời luôn tạo điều kiện tốt nhất khuyến khích các doanh nghiệp làm giàu chính đáng. Tuy nhiên trong một số trường hợp, thao túng làm giá để trục lợi gây hậu quả nghiêm trọng và tái phạm nhiều lần thì việc quyết liệt, nghiêm minh là điều cần thiết để răn đe làm gương ngăn chặn các sai phạm có thể tiếp tục xảy ra.
Các giải pháp được đề ra:
- Thắt chặt khâu thanh tra giám sát thị trường, nâng cao hiệu suất giám sát của các tuyến giám sát, tăng cường giám sát tại các sở giao dịch chứng khoán khi phát hiện dấu hiệu giao dịch bất thường, vi phạm trên thị trường để kịp thời lên tiếng cảnh báo cho nhà đầu tư, doanh nghiệp. Đồng thời, đẩy mạnh thanh tra giao dịch khi có dấu hiệu vi phạm thao túng thị trường.
- Xử mạnh tay, thanh lọc thị trường. Ngày nay, hành vi thao túng thị trường chứng khoán xuất hiện ngày càng nhiều. Điều đó cho thấy mức xử phạt còn chưa đủ răn đe với phần tử vi phạm. Vì thế, ta cần nâng cao mức xử phạt về hành chính cũng như dân sự. Đồng thời phải đảm bảo khâu bắt giữ, xử phạt phải thật nghiêm minh, theo đúng điều luật.
Đồng thời, khi phát hiện hành vi thao túng thị trường, các cơ quan quản lý của công ty chứng khoán phải phối hợp điều tra, cung cấp thông tin với cơ quan công an. Cùng với đó phía công tư cũng phải tiến hành rà soát, tăng cường khâu quản lý và giám sát các tài khoản giao dịch của khách hàng.
Tổng kết
Thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ. Kéo theo những hành vi “thao túng thị trường chứng khoán” đang diễn ra ngày càng phổ biến, phức tạp gây thiệt hại, tổn thất lớn cho các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế nói chung. Đây là một tội trạng cần được lên án, ngăn chặn và bài trừ một cách triệt để đảm bảo cho sự phát triển bền vững, tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam.
